Những bài học quý từ Thổ Nhĩ Kỳ: Nâng cao khả năng cơ động trước tình huống bất trắc

 Sau những ngày thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn thảm họa động đất tại Thổ Nhĩ Kỳ, đoàn công tác của Bộ Quốc phòng và Bộ Công an đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, góp phần giúp nhân dân nước bạn giảm bớt khó khăn, đau thương, đồng thời vun đắp tình đoàn kết, thể hiện rõ nét tinh thần quốc tế cao cả. Bên cạnh đó, kinh nghiệm cứu hộ quốc tế lần này cũng là những bài học kinh nghiệm quý báu cho lực lượng cứu hộ, cứu nạn đặc biệt của Việt Nam.

Những tình huống 'cân não'

Thiếu tướng Phạm Văn Tỵ, Phó Cục trưởng Cục Cứu hộ cứu nạn, Trưởng đoàn Quân đội Việt Nam tại Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, trước khi lên đường, Bộ Quốc phòng đã đánh giá rất kỹ tình hình thực tế ở nước bạn để tuyển chọn nhân lực tham gia. 

Khi đó, thảm họa động đất đã xảy ra quá 72 giờ vàng cứu hộ, nên quân đội xác định công tác tìm kiếm người còn sống sẽ khó khăn. 

Đoàn đi, ngoài nhiệm vụ cứu người bị mắc kẹt, còn phải tìm kiếm, đưa thi thể khỏi hiện trường, cứu chữa người bị thương.

Do đó, 3 lực lượng được huy động, gồm chó nghiệp vụ của Bộ đội Biên phòng, công binh cứu sập của Bộ Tư lệnh Công binh và quân y của Tổng cục Hậu cần. 

Chó nghiệp vụ đánh hơi tìm kiếm vị trí có nạn nhân, hoặc dấu hiệu sự sống. Tiếp đến, trinh sát công binh dùng dụng cụ chuyên dụng camera thân nhiệt, hệ thống ra đa xuyên tường xác định vị trí chính xác của nạn nhân và bàn giao cho lực lượng cứu hộ nước bạn dùng phương tiện lớn đào bới các lớp bê tông.

Quân y vòng ngoài đảm bảo sức khỏe cho bộ đội, hậu cần, sẵn sàng thiết lập bệnh viện dã chiến thu dung, điều trị thành viên đoàn cứu hộ các nước bị thương khi làm nhiệm vụ hoặc khám bệnh, cấp thuốc cho người dân gặp vấn đề sức khỏe.

Với khoảng cách Việt Nam-Thổ Nhĩ Kỳ gần 8.000 km, phải di chuyển bằng máy bay, đội cứu hộ Việt Nam không thể vận chuyển các thiết bị hạng nặng, như máy xúc, máy ủi lớn, nên phải chọn mang theo máy móc gọn nhẹ, hiệu quả cao, như bộ dò tìm nạn nhân, máy cắt, khoan bê tông.

Ngày 13/2, khi vừa đến tỉnh Hatay (Thổ Nhĩ Kỳ), lãnh đạo đoàn đã làm việc ngay với cơ quan điều phối nước bạn, cũng như Liên Hợp Quốc để nhận nhiệm vụ. Đoàn được giao dò tìm, đánh dấu nạn nhân bị vùi lấp, bàn giao cho lực lượng cứu hộ hiện trường, dùng thiết bị chuyên dụng để giải cứu, đưa nạn nhân ra khỏi đống đổ nát.

"Xung quanh chúng tôi lúc đó là khung cảnh hoang tàn với hàng nghìn ngôi nhà đổ sập, hàng trăm tấn bê tông đè ép lên nhau, chênh vênh, có thể sập xuống bất cứ lúc nào. Trong khi đó, dư chấn động đất vẫn liên tục xuất hiện với 6,2-6,4 độ. Ám ảnh nhất là gương mặt thất thần, mệt mỏi, khổ đau của những người còn sống sót, mòn mỏi tìm người thân", Thiếu tướng Phạm Văn Tỵ kể lại.

Thiếu tướng Phạm Văn Tỵ cho biết thêm, dù xác định cứu hộ hiệu quả, đảm bảo an toàn, có những tình huống hiện trường phát sinh buộc người chỉ huy phải quyết định rất nhanh. "Ở ngày thứ 3 cứu hộ, khi chúng tôi đến hiện trường một khu nhà cao tầng đã đổ sập một phần, rất nhiều gia đình đứng trông ngóng, lực lượng điều phối nước bạn sẵn sàng máy xúc, phương tiện cứu hộ hạng nặng.

Nếu bộ đội Việt Nam không chui vào các "hầm bê tông" ấy thì không thể quan sát tình hình, tìm kiếm chính xác vị trí nạn nhân. Nhưng nếu đi vào, ngôi nhà sập dở có thể bất ngờ sụp xuống. Giữa an toàn của đồng đội và những ánh mắt hy vọng, chờ đợi của người dân địa phương, thực sự phải đấu tranh nội tâm, phải cực kỳ "cân não".

Cuối cùng, chỉ huy quyết định để lực lượng vào. Sau khi cho những chiếc máy xúc đỡ tường chống sập, đội chó nghiệp vụ đi trước, một bộ phận quan sát cảnh giới, công binh sẵn sàng máy móc tìm kiếm thật nhanh. Dưới khu nhà đó, đội cứu hộ Việt Nam đã phát hiện 4 vị trí, trong đó 2 nơi có dấu hiệu sự sống, 2 nơi có nạn nhân. Đoàn Việt Nam sau khi đánh dấu vị trí, bàn giao cho các lực lượng còn lại đào bới đưa nạn nhân ra.

Niềm tự hào của mỗi người dân Việt Nam

Tinh thần quyết tâm, nỗ lực không quản ngại khó khăn, gian khổ của các cán bộ, sĩ quan, chiến sĩ lực lượng quân đội, công an nhân dân ta trong những ngày qua trên nước bạn không chỉ thể hiện trách nhiệm, năng lực, uy tín của Việt Nam trước các vấn đề an ninh phi truyền thống, được cộng đồng quốc tế, Chính phủ, nhân dân Thổ Nhĩ Kỳ ghi nhận, đánh giá cao, mà còn là niềm tự hào của mỗi người dân Việt Nam về truyền thống "lá lành đùm lá rách" quý báu của dân tộc ta.

Thiếu tướng Phạm Văn Tỵ chia sẻ rằng, trong 2 ngày đầu đến nước bạn, hàng hóa, đồ đạc chưa đến kịp, đoàn phải ăn lương khô và mì gói mang theo trong ba lô cá nhân và làm việc từ 8h đến hơn 19h mỗi ngày. Đêm đến, các chiến sĩ nghỉ ngơi dưới "màn trời chiếu bê tông", hoặc xúm quanh đống lửa sưởi ấm khi nhiệt độ xuống âm 6-10 độ C.

Tuy nhiên, những thiếu thốn vật chất ấy không phải là khó khăn với bộ đội Việt Nam và cũng không là gì trong bối cảnh Thổ Nhĩ Kỳ hoang tàn, đổ nát, điện bị cắt, người dân phải ở lều lán. Đoàn cũng rất xúc động khi người dân dù thiếu thốn vẫn đến san sẻ bánh mì, nước uống hiếm hoi của mình, tiếp sức cho đoàn lao vào công việc.

Trong gần 2 tuần cứu trợ nhân đạo ở Thổ Nhĩ Kỳ, đội cứu hộ của Quân đội Việt Nam đã tổ chức tìm kiếm tại 31 điểm, phát hiện 15 điểm có nạn nhân bị vùi lấp, bàn giao cho lực lượng giải cứu, đưa 28 thi thể nạn nhân ra khỏi đống đổ nát.

Bên cạnh đó, đoàn cũng tổ chức một đội chó nghiệp vụ tìm kiếm cứu nạn, tổ công binh dò tìm bằng âm thanh, hình ảnh và ra đa xuyên tường phối hợp với các đoàn Bahrain và Mexico tìm được 3 vị trí, đưa 10 thi thể nạn nhân ra ngoài.

Đợt cứu hộ quốc tế lần này đã thể hiện trách nhiệm, tinh thần tương thân tương ái của Việt Nam và đúng mục tiêu "giúp bạn cũng là giúp mình".

Và sau gần 2 tuần cứu trợ, bộ đội Việt Nam có trải nghiệm thực tiễn, bổ sung lý luận giúp lực lượng cứu hộ điều chỉnh giáo án huấn luyện sát thực tế, nâng cao khả năng cơ động khi diễn tập, không bị động trước các tình huống bất trắc sau này.

"Chúng tôi cũng có thêm kinh nghiệm trong tổ chức, chỉ huy điều hành lực lượng cứu hộ, xuyên suốt từ trên xuống dưới, cách sử dụng phương tiện và sự phối hợp hiệp đồng với các lực lượng tại chỗ", Thiếu tướng Phạm Văn Tỵ cho hay.

Với những bài học đó, đội cứu hộ sẽ tham mưu, sớm hoàn thiện các quy định phù hợp thực tiễn khi tình huống thảm họa xảy ra. Trong đó có hành lang pháp lý đầy đủ để tiếp nhận, điều phối khi lực lượng nước ngoài tham gia hỗ trợ.